Kernenergie bijna even gevaarlijk als kernwapens"
Nucleaire ontwapening zal waarschijnlijk een droombeeld blijven, als regeringen en bedrijven kernenergie blijven aanhangen als oplossing voor de wereldwijde vraag naar energie, zeggen onafhankelijke experts.Momenteel zijn er gesprekken over de toekomst van het Non-proliferatieverdrag (NPT) op het VN-hoofdkwartier in New York. Daar riepen veel landen die geen kernwapens bezitten, landen met kernwapens op om snel actie te ondernemen op het gebied van ontwapening. Met een verwijzing naar het verdrag, verwezen sommigen ook naar het "onvervreemdbaar" recht om nucleaire technologie voor vreedzame doeleinden te gebruiken.
Over de voor- en nadelen van het gebruik van nucleaire technologie voor vreedzame doeleinden werd bijna niet gesproken. "Dat verbaast me en ik vind het jammer", zegt David Krieger, voorzitter van de Nuclear Age Peace Foundation (NAPF), die de gesprekken vanaf de zijlijn volgt.
Kernenergie is, anders dan de voorstanders willen doen geloven, "niet goedkoop en niet veilig", zegt hij. "Het is duur en brengt risico's voor de gezondheid van de planeet met zich mee."
SchadelijkBij de uraniumwinning voor kerncentrales komt radioactieve verbindingen vrij die vaak het grondwater, de lucht en het plantenleven vervuilen, stelt NAPF. De non-profitorganisatie wijst erop dat plutonium een schadelijk bijproduct is van kernenergie.
Uit een rapport van Greenpeace blijkt dat kernenergie niet alleen duur is, het heeft ook de potentie heeft om catastrofale rampen te veroorzaken, zoals in 1986 in Tsjernobyl in de Oekraïne.
In een rapport uit 2007 concludeert Greenpeace dat het kernongeluk bij Tsjernobyl 250.000 gevallen van kanker en 100.000 levensbedreigende gevallen van kanker heeft veroorzaakt. Het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) schat het aantal kankerdoden als gevolg van nucleaire incidenten op 4000 tot 9000 per jaar. Volgens critici is die schatting veel te laag.
Het IAEA heeft onder het Non-proliferatieverdrag de taak om "veilig en vreedzaam" gebruik van nucleaire technologie te bevorderen om tegemoet te komen aan de wereldwijde energiebehoefte. Onafhankelijke onderzoekers zeggen dat het IAEA om diverse redenen weinig vooruitgang boekt.
"Ze zijn niet erg succesvol in het promoten van kerncentrales", zegt Zia Mian, een nucleaire expert van de Princeton University. Veel landen vinden volgens hem de kosten te hoog. Momenteel gebruiken dertig landen kernenergie. Ongeveer de helft van de centrales is te vinden in vier landen: de Verenigde Staten, Japan, Frankrijk en Rusland.
De nucleaire industrie wordt gedomineerd door Westinghouse en General Electric (VS), Hitachi (Japan) en Areva (Frankrijk).
KlimaatDe groeiende zorg over de klimaatverandering is een van de factoren achter de hernieuwde belangstelling voor kernenergie, omdat deze energie geen CO2 uitstoot. Veel waarnemers geloven echter dat de rol van lobbyisten uit de industrie niet genegeerd moet worden.
In zijn World Nuclear Industry Status Report uit 2008, zet Mycle Schneider, een Franse onafhankelijke analist, dat de nucleaire industrie verliezen draait en dat het percentage nucleair opgewekte energie in de wereldwijde energiemix afneemt.
"De industrie wil geld verdienen", zegt Mian, reflecterend op de speeches van sprekers tijdens de NPT-conferentie. "Gelukkig zijn er veel landen die niet voor kernenergie kiezen."
Krieger vindt dat de partijen van het NPT zich moeten bezinnen op de "sterke relatie" tussen nucleaire proliferatie en nucleaire ontwapening, omdat het bestaan van nucleair materiaal voor "vreedzame" doeleinden nog steeds de dreiging van bewapening met zich meebrengt.
"Wie denkt dat je proliferatie van wapens kunt stoppen door wereldwijd kernenergie te verspreiden, is erg optimistisch. Dat is een zeer onwaarschijnlijk scenario", zegt hij.
Haider Rizvi